pulse

Serce cz. 2 – czynność elektryczna

Wykonując zapis EKG widzimy elektryczną aktywność serca, która przewodzi się, aż na powierzchnię naszej skóry. Przeczytaj skąd bierze się prąd w sercu…

Jak wspomnieliśmy w części pierwszej artykułu, mięsień serca ma specyficzną budowę i nie jest zależny od naszej woli. Do pracy pobudza go układ elektryczny nazywany układem bodźco-przewodzącym serca.

Układ bodźco-przewodzący
Uklad_przewodzeniaUkład bodźco-przewodzący serca składa się z dwóch węzłów oraz włókien łączących węzły i rozprowadzających impulsy do mięśnia serca.
W prawym przedsionku w okolicach ujścia zatoki wieńcowej, znajduje się węzeł zatokowo-przedsionkowy (zatokowy), którego wyspecjalizowane komórki potrafią cyklicznie wytwarzać impulsy elektryczne. Jest to nasz naturalny, fizjologiczny rozrusznik serca. Prawidłowy rytm serca, który inicjowany jest właśnie z tego miejsca to rytm zatokowy. Impulsy, które powstają w węźle zatokowym, przewodzą się szybkimi włóknami do węzła przedsionkowo-komorowego. W zdrowym sercu węzeł przedsionkowo-komorowy to jedyne połączenie elektryczne między przedsionkami i komorami.
Impulsy, które dotarły do węzła przedsionkowo-komorowego, są przewodzone dalej w dół, do pęczka Hisa, który znajduje się w górnej części przegrody międzykomorowej. Impulsy przebywają tę drogę z pewnym opóźnieniem. W początkowej fazie pracy serca krew napływa przez rozkurczone przedsionki do rozkurczonych komór, pod koniec tej fazy kurczą się przedsionki dopompowując wypełnione już komory . Ta faza wymaga czasu, aby komory zdążyły się napełnić. Czas ten zapewnia opóźnienie, które powstaje właśnie dzięki wolniejszemu przewodzeniu przez węzeł przedsionkowo-komorowy.
Dalej impulsy elektryczne wychodząc z pęczka Hisa i rozgałęziają się w dwie odnogi, prawą i lewą.
Odnogi pęczka Hisa biegną wzdłuż przegrody komorowej, rozgałęziając się na coraz mniejsze włókna Purkinjego, które przewodzą impulsy do ścian prawej i lewej komory serca.

Którędy płynie prąd?
Kiedy na powierzchnie wody spadnie kropla, wokół niej obserwujemy rozchodzącą się po okręgu falę. W taki sam sposób impulsy elektryczne pobudzają mięsień serca do skurczu. Mamy tkankę mięśniową, po której fale skurczu (depolaryzacji) rozchodzą się wolno oraz włókna nerwowe układu bodźco-przewodzącego, po których impulsy przewodzą się bardzo szybko. Takie zróżnicowanie pozwala na dotarcie impulsów szybkimi drogami w odpowiednie miejsca i pobudzanie fal skurczu z różnych miejsc, tak by komory kurczyły się synchronicznie i w odpowiedniej sekwencji. Gdyby nie było włókien o szybkim przewodzeniu impuls z węzła zatokowego rozchodziłby się wolno, ogarniając przedsionki i przepływał stopniowo w dół po ścianach komór. Taka powolna fala skurczu byłaby nieefektywna i nie zapewniała pompowania krwi. W naszym sercu, impulsy z węzła zatokowego rozchodzą się falą skurczu po przedsionkach i jednocześnie szybkimi włóknami podróżują w dół do komór, gdzie powstaje druga fala skurczu skierowana w przeciwnym kierunku. Dzięki takiej budowie skurcz serca jest efektywny i faza skurczu trwa krótko, co pozwala na długą fazę rozkurczu, która jest niezbędna do prawidłowego napełnienia się komór krwią przed kolejnym skurczem.

Na wszelki wypadek
Ciągła, nieprzerwana praca serca to warunek utrzymania naszego organizmu przy życiu. Co się stanie jeśli z jakiegoś powodu naturalny rozrusznik zawiedzie?
Natura przewidziała taką ewentualność i wyposażyła nasze serce w zapasowe rozruszniki…

Jeśli węzeł zatokowy nie wytwarza impulsów, jego rolę może przejąć rozrusznik niższego rzędu którym jest węzeł przedsionkowo-komorowy. Aby rozruszniki nie zakłócały się, rozrusznik niższego rzędu wytwarza impulsy wolniej niż węzeł zatokowy. Jeśli i ten zapasowy rozrusznik zawiedzie, mamy jeszcze trzecią linię obrony – komórki mięśnia komór serca, które też potrafią wytwarzać impulsy przy braku innych pobudzeń, ale ich rytm jest jeszcze wolniejszy. Węzeł zatokowy wytwarza impulsy z czestością ok. 60 uderzeń / minutę, węzeł przedsionkowo-komorowy 40-50 u/min, a komórki mięśnia ok. 30 u/min. Oczywiście rytm z rozruszników niższego rzędu jest zbyt wolny do normalnego funkcjonowania organizmu, ale pozwala mu przeżyć. Rytm inicjowany przez rozruszniki niższego rzędu to rytm zastępczy.

Kiedy coś nie łączy…
Jeśli impulsy elektryczne napotykają na przeszkodę i nie mogą przewodzić się w fizjologiczny sposób, mówimy o bloku serca. Blok może występować w różnych miejscach. Kiedy impulsy nie przechodzą z przedsionków do komór mówimy o bloku przedsionkowo-komorowym. Jeśli impulsy nie opuszczają węzła zatokowego mamy blok wyjścia, a problemy z przewodzeniem poniżej pęczka Hisa, nazywamy blokiem odnóg pęczka Hisa.
Więcej o zaburzeniach przewodzenia znajdziesz w artykule Blok serca.

Serce cz.1 – funkcje i budowa

Oceń wpis:

1 gwiazdka2 gwiazdki3 gwiazdki4 gwiazdki5 gwiazdek (5 głosów, średnia: 2,80)
Loading...