pulse

Zawał serca – liczy się każda minuta!

Ostry ból w klatce piersiowej, atak paniki i zimny pot – tak wygląda typowy zawał serca, jak postępować w takiej sytuacji, czym grozi zawał serca i jak się go leczy? Jakie jest ryzyko wystąpienia zawału serca i co zrobić aby go uniknąć?

Zawał serca inaczej Ostry Zespół Wieńcowy to stan nagły, w którym przepływ krwi w jednej lub więcej tętnic wieńcowych zostaje zahamowany lub znacznie ograniczony. Powoduje to niedokrwienie części mięśnia sercowego, który zasilany jest przez zablokowaną tętnicę i z czasem prowadzi do martwicy tej części mięśnia. Obumieranie komórek serca od momentu zawału rozwija się dynamicznie i tylko szybka pomoc medyczna może zatrzymać ten proces!

Objawy zawału serca
Typowego zawału serca nie sposób przeoczyć, najczęstsze objawy to:

  • nagły, bardzo silny, tępy, piekący i rozpierający ból w klatce piersiowej, czasem promieniujący do lewego ramienia i ręki lub szyi i żuchwy, który utrzymuje się ponad 20 min
  • ból jest niezależny od pozycji i nie reaguje na leki (przeciwbólowe, nitroglicerynę)
  • duszność, skrócony oddech
  • charakterystyczny jest strach, panika, lęk przed śmiercią
  • zimny pot oblewający skórę
  • często pojawiają się bóle brzucha, mdłości, wymioty
  • zawroty głowy, słabość, omdlenie
  • zblednięcie skóry, zasinienie ust

Czasem zawał serca przebiega bezobjawowo lub objawy są nietypowe np. bóle brzucha i wymioty, lub ból podobny do nerwobólu ramienia. W takich przypadkach jeśli stan nie pogarsza się nagle często chory dowiaduje się o zawale dopiero po jakimś czasie przy okazji badania EKG.

Jeśli pojawia się kłucie serca, ból nasila się podczas oddychania i jesteśmy w stanie określić dokładną lokalizacje punktu który boli, a podanie leków przeciwbólowych łagodzi ból – prawdopodobnie nie jest to ból zawałowy.

Postępowanie przy zawale serca
Jeśli wystąpiły typowe objawy zawału serca, należy bezzwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe! Chorego ułożyć w pozycji półleżącej i podać mu Aspirynę (Polopirynę , Acard) ograniczając jego aktywność i wysiłek.
Jeśli chory jest nieprzytomny kładziemy go, gdy nie wyczuwamy pulsu należy rozpocząć reanimację (30 uciśnięć / 2 wdechy), którą kontynuujemy aż do przyjazdu pogotowia.

Niestety większość osób doznających zawału serca, zwleka z wezwaniem pogotowia co zmniejsza ich szansę na wyleczenie i naraża na nagłą śmierć sercową! Błędem jest też próba samodzielnego dotarcia do szpitala samochodem lub taksówką. Pierwsza godzina od wystąpienia zawału jest krytycznym okresem, gdzie zatrzymanie krążenia lub wstrząs kardiogenny jest najbardziej prawdopodobny i brak natychmiastowej pomocy ze strony ratowników medycznych kończy się z reguły śmiercią.

Co dzieje się w czasie zawału serca
Przyczyną zawału serca jest w większości przypadków blaszka miażdżycowa, która odkłada się przez dłuższy czas w naczyniach wieńcowych, aż dochodzi do jej pęknięcia. W miejscu uszkodzonej blaszki gromadzą się płytki krwi, które powodują powstawanie zakrzepu blokującego przepływ krwi. Już kilkanaście minut od momentu zawału, zaczynają się nieodwracalne zmiany w niedokrwionym obszarze mięśnia serca. Krytyczna jest pierwsza tzw. złota godzina, w której pacjent powinien trafić do pracowni hemodynamicznej, gdzie rozpocznie się leczenie udrażniające zablokowane tętnice. Niestety w czasie tej pierwszej godziny, często jeszcze zanim pacjent dotrze do szpitala (z powodu zwlekania z wezwaniem pomocy) następuje najwięcej zgonów. Zawał serca, który jest bardzo rozległy i obejmuje dużą część mięśnia sercowego w znacznym stopniu zmniejsza ilość pompowanej krwi, co często prowadzi do wstrząsu kardiogennego spowodowanego znacznym niedokrwieniem lub zatrzymania krążenia.

Rozpoznanie zawału serca
Osoby u których wystąpi silny ból zamostkowy trwający dłużej niż 20 min powinny założyć, że jest to zawał i natychmiast wezwać pogotowie. Nie ma cech, po których pacjent może jednoznacznie rozpoznać, czy jest to zawał.
Lekarze, zgodnie z aktualnymi standardami rozpoznają zawał badając stężenie markerów uszkodzenia mięśnia sercowego we krwi. Dodatkowym kryterium pozwalającym oszacować rozległość i miejsce zawału jest elektrokardiografia (EKG) lub echo serca. Pacjenci jadący karetką poddawani są wstępnej diagnostyce, której wyniki są przesyłane do szpitala do którego ma trafić pacjent, co pozwala na przygotowanie optymalnego leczenia.
Najczęściej zawałowi ulega obszar mięśnia lewej komory serca. Znacznie rzadziej zawał obejmuje prawą komorę, dając wówczas inne objawy – bradykardię i blok przedsionkowo-komorowy, spowodowane niedokrwieniem tych struktur przez zablokowaną prawą tętnicę wieńcową.

Leczenie zawału serca
Według obowiązujących wytycznych postępowania w Ostrych Zespołach Wieńcowych, pacjent powinien zostać poddany leczeniu zmierzającemu do udrożnienia zamkniętego naczynia wieńcowego jedną z trzech metod: angioplastyka wieńcowa, podanie leków fibrolitycznych lub wykonanie zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego (wszczepienia by-passów)
Angioplastyka wieńcowa (PCI) potocznie zwana balonikowaniem, to najskuteczniejsza metoda leczenia zawałów serca i powinna być wdrożona jeśli tylko brak jest istotnych przeciwwskazań. Polega ona na wprowadzeniu do układu tętnic wieńcowych specjalnego cewnika, który służy do podania kontrastu i uwidocznienia naczynia, które uległo zwężeniu. Następnie w zwężeniu umieszcza się cewnik balonowy i pompując do balonika ciecz po dużym ciśnieniem, rozszerza się zwężone miejsce. W pewnych przypadkach oprócz rozszerzania zwężenia balonikiem, umieszcza się w zwężonych miejscach stent czyli konstrukcję z metalowej siateczki, która rozprężona balonikiem razem z naczyniem przytrzymuje ściany, utrzymując odpowiednie światło naczynia.
Leki fibrolityczne podawane są w wyjątkowych sytuacjach, kiedy nie jest możliwe przeprowadzenie angioplastyki wieńcowej. Leki wiążą się z zakrzepem powodując jego rozpuszczanie i odblokowanie światła tętnicy. Leczenie takie może być wdrożone tylko w ograniczonym czasie od wystąpienia zawału i obarczone jest ryzykiem powikłań w tym najgroźniejszego krwawienia śródczaszkowego.
Pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG) to zabieg kardiochirurgiczny, polegający na wszczepieniu pomostu naczyniowego (by-pass) omijającego miejsce, które uległo zwężeniu. Jest to metoda stosowana przy bardzo rozległych i wielonaczyniowych zawałach. Aby przeprowadzić zabieg wykonuje się torakotomię czyli otwiera się klatkę piersiową przecinając mostek. Pacjent po operacji przechodzi długotrwałą rehabilitację i powrót do zdrowia trwa wiele miesięcy.

Co wpływa na ryzyko zawału serca
Ryzyko wystąpienia zawału zwiększa się w zależności od pewnych czynników:

  • płeć – mężczyźni częściej doznają zawału niż kobiety
  • wiek – ryzyko rośnie z wiekiem, krytyczny wiek dla mężczyzn zaczyna się po 32 r.ż., dla kobiet po 45 roku życia
  • wysoki poziom cholesterolu (LDL) i/lub trójglicerydów
  • palenie tytoniu – zwiększa ryzyko 4 krotnie!
  • nadciśnienie tętnicze
  • cukrzyca
  • obciążenie genetyczne – w rodzinie wystąpił już zawał
  • mała aktywność fizyczna
  • otyłość lub nadwaga
  • zawał przebyty już w przeszłości

Występowanie kilku czynników kumuluje ryzyko, zwielokrotniając prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca. Obecność wielu czynników ryzyka obniża również rokowanie całkowitego wyleczenia jeśli zawał już wystąpi.

Po zawale
Pacjenci którzy przebyli zawał serca jeśli trafili do szpitala dostatecznie wcześnie, mogą zostać całkowicie wyleczeni i powrócić do normalnej aktywności. Ważnym czynnikiem jest rehabilitacja kardiologiczna, która pozwala nie tylko odzyskać sprawność sprzed zawału, ale również zrozumieć chorobę i zmienić nawyki, które do niej doprowadziły.
Istotną sprawą jest również pozostawanie pod opieką kardiologa, który w razie wstąpienia powikłań pozawałowych wychwyci je możliwie szybko i wdroży odpowiednie leczenie. Przeczytaj jak przeżyć zawał serca i obejrzyj film jak osiągnąć pełną sprawność po zawale serca

Jak zmniejszyć ryzyko zawału serca
Zawał serca w większości związany jest z miażdżycą naczyń wieńcowych, która jest wynikiem niewłaściwej diety i stylu życia. Nie mamy wpływu na niektóre czynniki ryzyka takie jak płeć, wiek, czy predyspozycje rodzinne, ale na większość czynników ryzyka jesteśmy w stanie wpływać. Rzucając palenie i pozbywając się nadwagi zasadniczo przyczynimy się do redukcji ryzyka zawału serca. Aktywny tryb życia, zdrowa dieta to kolejne elementy, które pozwolą nam uniknąć zawału i innych chorób cywilizacyjnych np. cukrzycy.

Obserwacje pokazują, że najczęściej zawał serca nie zdarza się bez przyczyny, „pracujemy na niego” przez wiele lat zaniedbując własne zdrowie. Nawet jeśli jesteśmy obciążeni genetycznie wciąż mamy szanse uniknąć zawału serca dbając o to co jemy i prowadząc zdrowy (aktywny) tryb życia. Nawet jeśli Twoje dotychczasowe nawyki sprzyjały powstawaniu chorób serca i wystąpieniu zawału – nie jest jeszcze za późno, zmiana jest w zasięgu ręki. Wystarczy Twoja decyzja…

Przeczytaj czym różni się zawał serca od nagłego zatrzymania krążenia.

Oceń wpis:

1 gwiazdka2 gwiazdki3 gwiazdki4 gwiazdki5 gwiazdek (5 głosów, średnia: 4,60)
Loading...

Mogą zainteresować Cię również: